Night of Science
Een boeiende avond over de wetenschap. Kijk de inspirerende lezingen terug ↓
Night of Science | december 2022
Thema: Zijn wij ons eigen medicijn?
Dr. Martijn Bours
Universitair hoofddocent
De invloed en wisselwerking van een goede leefstijl en kanker
Een op de drie mensen krijgt ooit in zijn leven kanker. Gelukkig overleven steeds meer mensen deze diagnose, maar de draad oppakken met en na kanker is niet altijd even gemakkelijk. De psychische effecten en de gevolgen van de kanker en de behandeling kunnen het dagelijks leven sterk en langdurig beïnvloeden. Een goede leefstijl is daarom van essentieel belang. Zowel voor als na een diagnose kanker. Door gezond te eten en voldoende te bewegen kan het risico op kanker worden verminderd. Bovendien kan een goede leefstijl de lichamelijke en mentale gezondheid na kanker bevorderen. Onderzoeker Martijn Bours gaat dieper in op de EnCoRe-Studie van het Maastricht UMC+.
Drs. Sanne Mourmans
Onderzoeker cardiologie
Goede nachtrust is de basis voor een gezond lichaam
Sanne Mourmans, onderzoeker bij CARIM School for Cardiovascular Diseases: “Gemiddeld brengen we een derde van ons leven slapen door. Tijdens het slapen krijgt je lichaam een brein tijd om te herstellen van alle gebeurtenissen van de dag.”
Wie goed slaapt, is uitgerust en fitter. Langdurig slecht slapen verhoogt het risico op allerlei aandoeningen, waaronder hart- en vaatziekten. Sanne Mourmans vertelt tijdens Night of Science meer over waarom aandacht voor slapen en een goede slaaphygiëne zo belangrijk zijn voor een gezonde levensstijl.
Dr. Sebastian Köhler
Neurowetenschapper
Preventie van dementie heb je zelf in de hand?
Alzheimer raakt velen. En we weten nog veel te weinig over deze nare ziekte. Maar wetenschappelijk onderzoek brengt ons steeds verder. ABOARD, A Personalized Medicine Approach for Alzheimer’s Disease, is een grootschalig onderzoeksproject dat werkt aan een toekomst met gepersonaliseerde diagnostiek, voorspellen en preventie van Alzheimer. Er is namelijk steeds meer bewijs dat het risico op dementie voor een groot deel samenhangt met leefstijl- en gezondheidsfactoren zoals hoge bloeddruk, weinig beweging, ongezonde voeding. Neurowetenschapper dr. Sebastian Köhler van Alzheimer Centrum Limburg vertelt over wetenschappelijk onderzoek dat bijdraagt aan een betere hersengezondheid.
Night of Science | december 2022
Thema: Welke rol heb jij in de toekomst van je kind?
Prof. dr. Jeroen Vermeulen
Kinderneuroloog
Het jonge brein met veel mogelijkheden
De hersenen van kinderen zijn nog vol in ontwikkeling. Afwijkingen tijdens de ontwikkeling kunnen ernstige gevolgen hebben voor het latere functioneren. De hersenen van kinderen vertonen plasticiteit en kunnen zich gelukkig aanpassen. Kleine stappen kunnen heel veel betekenen voor deze kinderen. Prof. Jeroen Vermeulen van het Maastricht UMC+ weet dat als kinderneuroloog als geen ander. Telkens halen hij en zijn team alles uit de kast om de bewegingsruimte van kinderen die vanwege een hersenletsel moeilijk kunnen bewegen, te vergroten. Dankzij een unieke setting in het Maastricht UMC+ met een gedreven interdisciplinair team van specialisten, state of the art technologieën en baanbrekende onderzoeksmogelijkheden worden er veelbetekenende stappen gezet voor kinderen.
Drs. Birgit Levelink
Kinderarts
De eerste 1000 dagen van een kind
Gezondheid wordt bepaald door lichamelijke, mentale en sociale kracht en kwetsbaarheid. We weten inmiddels dat de eerste 1000 dagen in het leven van een kind heel belangrijk zijn voor zijn of haar gezondheid op latere leeftijd. Het leven van een kind begint al bij de bevruchting. Voor een gezonde ontwikkeling van het kind is daarom de lichamelijke gezondheid van de aankomende moeder dan ook heel belangrijk. Daarnaast wordt al tijdens de zwangerschap, maar vooral ook de eerste jaren na de geboorte, de invloed van de omgeving op de ontwikkeling van het kind steeds groter. We weten dat traumatische gebeurtenissen in het leven, zoals bijvoorbeeld kindermishandeling of opgroeien in een bedreigende situatie, blijvende lichamelijke en psychosociale problemen kan geven in de rest van het leven. Kinderarts drs. Birgit Levelink vertelt over het programma Kansrijke Start in Zuid-Limburg, met als doel om (aanstaande) ouders in een kwetsbare situatie tijdig te signaleren en passende ondersteuning te bieden.
Prof. dr. Thérèse van Amelsvoort
Hoogleraar transitiepsychiatrie
Volwassen worden kan soms moeilijk zijn
We weten dat 75% van alle psychische klachten begint voordat iemand 25 jaar wordt. Ondanks goede vormen van hulpverlening krijgt slechts een vijfde van de jongeren met psychische klachten op tijd de juiste zorg in Nederland. De drempel om hulp te vragen is vaak hoog. Veel jongeren schamen zich, weten de juiste instanties niet te vinden of krijgen te maken met lange wachtlijsten. Ook is het vaak moeilijk om zorg te krijgen wanneer klachten schommelen en er (nog) geen duidelijke diagnose kan worden gesteld. Psychiater en hoogleraar Thérèse van Amelsvoort is de oprichtster van @ease, een inloophuis, waar jongeren vanaf 12 jaar anoniem en gratis terecht kunnen met hun problemen. Grote of kleine problemen zoals liefdesverdriet, somberheid, zelfmoordgedachten, pesten, gamen, alcohol of drugs, bij @ease vinden ze een luisterend oor, ondersteuning of hulp. @ease werkt met jonge vrijwilligers die getraind zijn in het voeren van gesprekken met leeftijdsgenoten.
Night of Science | april 2022
Thema: De fascinerende wereld onder de microscoop
Tim Wolfs
Universitair hoofddocent
Kindergeneeskunde
Elk kind is een verhaal van blijdschap, hoop en verdriet
Jaarlijks worden hier meer dan 5.000 kinderen uit heel Limburg behandeld. Tim Wolfs, hoofd laboratorium Kindergeneeskunde van onderzoeksinstelling GROW (School for Oncology and Developmental Biology), weet als geen ander dat achter elk kind een verhaal van blijdschap, hoop en verdriet schuilgaat. Zijn baanbrekend onderzoek naar de effecten van behandelingen met donorcellen bij te vroeg geborenen en kinderen met een tekort aan zuurstof heeft geleid tot internationale erkenning. Maar we zijn er nog lang niet. Een slechte start in het leven heeft verstrekkende gevolgen voor de toekomst. We beginnen letterlijk aan het begin van de levensweg.
Rogier Veltrop
Cardiovasculair onderzoeker
Kan een bloedcel een hartcel worden?
Eigenlijk zou onderzoeker Rogier Veltrop, zoals een deel van zijn familie, al zijn overleden door een zeldzame hartaandoening. Dankzij een donorhart leeft hij echter nog steeds. Uit dankbaarheid voor dit ‘tweede leven’ werkt Rogier met hart en ziel aan zijn missie: een definitieve oplossing voor hart- en vaatziekten.
Wanneer het probleem in een hartcel zit, moet deze hartcel gerepareerd worden. Rogier is erin geslaagd om bloedcellen te veranderen in stamcellen; hiervan maakt hij vervolgens kloppende hartcellen.
Dit is een zeer innovatieve ontdekking waarbij gezocht wordt naar een oplossing op maat, in plaats van het bestrijden van de symptomen met medicatie. Ook zal er geen afstoting meer ontstaan na het teruggeven van de cellen omdat de nieuwe gezonde hartcellen worden gemaakt uit de eigen stamcellen.
Hoe krijgen we via deze methode meer inzicht in de ziekten? Hoe vertalen we de behandeling naar de praktijk? En: kan één buisje bloed straks echt een leven teruggeven?
Dr. Lotte Wieten
Immunoloog
Killercellen: de soldaat die kankercellen opruimt
Je kunt ze zien als soldaten in je lichaam, die de ‘slechteriken’ uit de weg ruimen. De ‘slechteriken’ zijn in dit geval kankercellen. Killercellen zijn een belangrijk onderdeel van ons immuunsysteem, dat voorkomt dat we ziek worden. Maar soms weten kankercellen deze killercellen te omzeilen. Onderzoekers in het Maastricht UMC+ maken daarom in het laboratorium extra sterke killercellen. Het doel is ze in de toekomst aan patiënten te geven bij wie de eigen killercellen niet goed werken. Zo kan de behandeling van eerst beenmerg- en borstkanker, maar later ook andere kankervormen, verbeterd worden.
Night of Science | april 2022
Thema: Gender en gezondheid
Prof. dr. Frans Verhey
Hoofd van Alzheimer Centrum Limburg
Waarom krijgen vrouwen vaker dementie dan mannen?
Dementie treft vrouwen twee keer vaker dan mannen. Daarnaast wordt de mantelzorg in 70% van de gevallen door vrouwen verleend en ook in de zorg werken veel meer vrouwen dan mannen. Als vrouw krijg je bijna zeker te maken met dementie. 1 op de 3 vrouwen krijgt de ziekte en de kans is groot dat je in je leven voor iemand met dementie zorgt. Prof. dr. Frans Verhey, ouderpsychiater en hoofd van Alzheimer Centrum Limburg neemt u mee in de fascinerende werking van de hersenen bij mannen en vrouwen.
Dr. Vanessa van Empel
Cardioloog
Is hartfalen of een hartinfarct bij vrouwen anders dan bij mannen?
In Nederland sterven er elke dag 56 vrouwen aan hart- en vaatziekten. Symptomen kunnen zich bij vrouwen anders voordoen dan bij mannen, waardoor hartproblemen bij vrouwen soms niet worden herkend. Daarom zet het Maastricht UMC+ zich in om aandacht te vragen voor het vrouwenhart en de genderverschillen op het gebied van hart- en vaatziekten.Cardioloog dr. Vanessa van Empel doet onderzoek naar de vrouwelijke vorm van hartfalen; diastolisch hartfalen, ook wel een ‘stijf hart’ genoemd. Het probleem zit dan in de kleine bloedvaatjes die moeilijker in beeld te brengen zijn. Er is nog geen genezing mogelijk en juist daarom vindt van Empel het belangrijk dat de diagnose sneller gesteld kan worden zodat de behandeling kan worden afgestemd op de behoefte van de vrouw.
Prof. dr. Marjolein Smidt
Oncologisch chirurg
Een scan in plaats van een operatie bij borstkanker
Als je borstkanker blijkt te hebben, is de eerstvolgende vraag: zijn er ook uitzaaiingen? Om dat te kunnen zeggen, wordt de okselklier verwijderd: de ‘schildwachtklieroperatie’. Helaas houden veel vrouwen langdurige klachten over aan deze ingreep. Terwijl na acht van de tien operaties blijkt, dat de lymfeklieren schoon zijn. Daar moet toch iets op te verzinnen zijn, dacht een groep Maastrichtse onderzoekers o.l.v. Prof. dr. Marjolein Smidt oncologisch chirurg. Als enige in de wereld kijken zij of de schildwachtklieroperatie vervangen kan worden door een PET-MRI-scan.
Zoals alle grote dingen zijn ook wij klein begonnen. We waren een paar vrienden met mooie ideeën en gingen van start. En dat heeft tot iets moois geleid!
Helaas kon Prof. dr. Marjolein deze avond niet aanwezig zijn. Dr. Thiemo van Nijnatten heeft haar vervangen.